Pneumokokal boleh jadi punca pekak, cacat otak tetapi mampu dicegah dengan vaksin
Oleh Suzan Ahmad
suzan@bharian.com.my
2012/02/05
IMUNISASI anak-anak adalah benteng pertama melindungi nyawa mereka dari jangkitan pelbagai bakteria berbahaya. Walaupun Malaysia bertuah kerana program imunisasi yang disediakan Kementerian Kesihatan adalah berpandukan Perluasan Program Imunisasi (EPI) Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) dan diberi percuma kepada bayi dan kanak-kanak, namun masih ada vaksin yang tiada dalam jadual imunisasi kementerian seperti vaksin jangkitan pneumokokal.
Perunding Pediatrik dan Neonatologi Sunway Medical Centre, Dr Khoo Boo Aik menjelaskan, pneumokokal ialah satu kumpulan jangkitan berbahaya yang disebabkan oleh bakterium Streptococcus pneumoniae yang juga dikenali sebagai pneumokokus. Jangkitan bakteria ini boleh mengakibatkan beberapa penyakit lazim seperti jangkitan saluran pernafasan termasuk otitis media (keradangan pada telinga tengah); sinusitis dan jangkitan paru-paru (pneumonia).
Dr Khoo berkata, ia juga boleh menyebabkan sepsis iaitu sejenis jangkitan pada aliran darah dan meningitis (jangkitan pada selaput otak).
“Dalam kata lain, jangkitan ini boleh menyebabkan hilang pendengaran secara kekal, sawan, kelumpuhan, cacat otak, diabiliti dan kematian dalam kes tertentu.
“Malah dianggarkan sejuta kanak-kanak mati setiap tahun akibat pneumokokal di seluruh dunia,” katanya kepada kolum Sihat.
Individu yang termasuk dalam kategori berisiko dijangkiti penyakit ini ialah kumpulan usia seawal bawah lima tahun dan melebihi 65 tahun. Ini kerana sistem imun tubuh yang rendah.
Faktor lain termasuk tidak mempunyai limpa atau tidak berfungsi dengan betul; pernah mendapat rawatan akibat pneumonia; menghidap diabetes; masalah jantung kronik, masalah paru-paru; masalah buah pinggang atau hati; sistem imun yang lemah; mewarisi gangguan immunodeficiency atau menghidap virushuman immunodeficiency (HIV) atau acquired immune deficiency syndrome (AIDS) serta implan koklea.
Dr Khoo berkata, antara gejala yang lazim dikesan pada kanak-kanak termasuk batuk berkahak; demam panas; sakit telinga atau lelehan telinga; mudah meragam; menangis berpanjangan; kurang aktif; kelesuan dan nampak sakit.
Bagaimanapun perlu diingatkan bahawa tidak semua akan mengalami gejala yang dinyatakan ketika diagnosa.
Beliau berkata, pneumokokal didiagnosa secara klinikal iaitu berdasarkan hasil ujian klinikal dan ujian pemeriksaan fizikal. Namun, menurutnya, ada beberapa lagi ujian yang dapat membantu mendapatkan keputusan positif tetapi kadangkala masih gagal untuk dikesan. Ini termasuk x-ray dada, kultur dan sensitiviti (C+S) kahak, (C+S) darah, (C+S) air kencing serta (C+S) cecair cerebrospinal.
Dr Khoo berkata, sekalipun berbahaya dan sukar didiagnosa, penyakit ini boleh dicegah dengan langkah-langkah pencegahan am seperti mengekal penjagaan diri yang baik dan pengambilan makanan berkhasiat bagi membina sistem imun sihat. Bagaimanapun, kaedah paling efektif dalam usaha pencegahan pneumokokal adalah dengan vaksin.
“Vaksin diberi dalam bentuk suntikan di mana jumlah dos yang diperlukan pesakit bergantung pada usia mereka.
Suntikan vaksin ini berfungsi dengan memberi stimulasi pada tubuh untuk menghasilkan antibodi bagi menentang bakteria pneumokokal. Antibodi ini melindungi anda daripada penyakit sekiranya anda dijangkiti bakteria pneumokokal. Ia juga melindungi daripada banyak (tidak semua) jenis bakteria pneumokokal,” katanya.
Beliau berkata, pneumokokal boleh merebak melalui sentuhan antara orang yang sakit atau pembawa bakteria itu pada tekak mereka. Anda juga boleh mendapat pneumokokal pneumonia daripada titisan air melalui pernafasan dari hidung atau mulut orang yang dijangkiti.
Dr Khoo berkata, antara pilihan rawatan adalah antibiotik secara Intravenous bersama ubatan yang melegakan gejala. Bagaimanapun, dunia berhadapan dengan peningkatan jenis bakteria yang kebal antibiotik. Ini menyukarkan proses rawatan jangkitan bakteria serius ini sekali gus pencegahan melalui vaksin adalah cara terbaik sebagai pilihan rawatan.
Beliau berkata, penyakit ini boleh menyebabkan komplikasi serius malah maut selain ibu bapa dan penjaga berdepan kebimbangan yang tidak berkesudahan. Kesan psikologikal yang ditinggalkan penyakit ini mampu terlihat pada ibu bapa dalam bentuk beban kewangan bagi menampung kos rawatan hospital.
“Jangan lupa bahawa doktor adalah penjaga yang bertanggungjawab merawat pesakit sehingga sembuh. Sehubungan itu, doktor sangat menekankan pencegahan menerusi kaedah vaksin.
“Ibu bapa perlu sedar bahawa pneumokokal adalah penyakit yang serius dan membawa maut. Sehubungan itu, mereka perlu sedar bahawa pencegahan terhadapnya boleh dilakukan.
“Sekiranya anak-anak tidak mendapat suntikan vaksin ini, ibu bapa perlu peka dan mengambil perhatian terhadap sebarang gejala yang dialami serta segera berjumpa doktor untuk mengesan dan memberi rawatan segera bagi mengelak komplikasi menjadi bertambah buruk,” katanya.
Dr Khoo berkata, ibu bapa harus sedar pneumokokal adalah penyakit yang serius tetapi boleh dicegah.
Sehubungan itu, berikan suntikan vaksin kepada anak anda kerana melalui vaksin ia terbukti lebih efektif dari segi kos sebagai kaedah memerangi jangkitan termasuk penyakit pneumococcal.
Tindakan pantas selamatkan Amir
DILAHIRKAN sihat dan sempurna pada 27 Jun 2010 di Hospital Sungai Buloh, Muhammad Amir Reza, 2, diberi imunisasi lengkap seperti kanak-kanak lain kecuali pneumococcal dan rotavirus.
Disapa manja sebagai Amir oleh ahli keluarga, anak kedua pasangan Mohd Khairil Reza Atan dan Siti Norbaizura Baharudin adalah bayi cerdik dan cepat belajar berbanding abangnya, Muhammad Aqil Reza, 4.
Namun, Jun lalu, kehidupan Norbaizura dan Khairil tiba-tiba berubah apabila Amir mula demam dan disahkan menghidap pneumokokal meningitis.
“Pada mulanya, saya cuba beri ubat demam dan memantau suhu badannya di rumah. Masuk hari kedua, Amir muntah-muntah setiap kali selepas menyusu badan atau diberi makanan pejal seperti bubur dan biskut.
“Kekerapan Amir muntah amat membimbangkan kerana dia menjadi sangat lemah dan tidak bermaya. Namun, Amir masih berselera untuk makan bubur sehingga habis walaupun dengan mata terpejam,” luah Norbaizura yang selesa disapa Zura kepada kolum Sihat baru-baru ini.
Zura berkata, pada mulanya beliau menyangka dirinya tersalah makan kerana menyusu Amir.
“Maklumlah setiap pemakanan ibu akan memberi kesan kepada anak. Tetapi melihat kepada tanda-tanda awal yang ditunjukkan seperti demam berlarutan dengan kadang-kadang surut; muntah-muntah; tidak memberi tindak balas terhadap sentuhan atau objek yang diberi selain menjadi lemah serta tidak bermaya, saya sedar Amir perlu diberi bantuan profesional dengan segera,” katanya.
Sangkaannya benar belaka, apabila suhu badan Amir meningkat dan terus muntah-muntah, Zura dan suami membawa Amir ke hospital.
Doktor yang memeriksa di wad kecemasan bertanya pelbagai soalan sebelum anaknya dimasukkan ke wad. Di wad, keadaan Amir makin teruk dengan tidak memberi tindak balas kepada rangsangan sentuhan atau objek. Ketika itu, doktor yang merawat mula membincangkan perihal Amir dan langkah seterusnya yang harus diambil. Doktor mencadangkan Amir dipindahkan ke unit jagaan intensif (ICU) untuk dipantau 24 jam.
Kebimbangan Zura akhirnya terjawab apabila Amir disahkan menghidap pneumokokal meningitis.
Zura mengakui pernah mendengar mengenai penyakit itu dari doktor kanak-kanak yang selalu mereka kunjungi.
“Kami tidak sempat melakukan imunisasi kerana kos satu dos suntikan adalah RM300 dan bayi di bawah 12 bulan memerlukan tiga dos ditambah satu dos lagi selepas 12 bulan.
“Selepas doktor mencadangkan prosedur lumbar puncture dan menerangkan kepada kami mengenai penyakit ini, saya mula mencari lebih maklumat di internet,” katanya.
Amir bertuah kerana ibu bapanya pantas bertindak hingga pulih dari pneumokokal meningitis.
Lebih bersyukur lagi, Amir tidak mengalami sebarang komplikasi berbeza daripada pesakit lain yang menghadapi kemungkinan menjadi buta, pekak, cacat dalam otak, tidak dapat berjalan dan sebagainya akibat bakteria merebak teruk ke dalam lapisan otak.
“Mungkin juga kerana kami bersetuju membuat lumbar puncture untuk mengetahui penyakit dan ubat yang sepatutnya untuk merawat Amir, dia berjaya pulih sepenuhnya.
“Kami bersyukur dapat melalui ujian ini dengan penuh reda. Tidak saya nafikan sangat-sangat terganggu, sehingga tidak dapat fokus kepada perkara lain, malah saya mengambil cuti tanpa gaji selama 15 hari untuk menjaganya di hospital.
“Nasib baik Aqil sangat berdikari dan boleh tinggal dengan suami selama saya berada di hospital. Kami juga bernasib baik kerana mengambil kad perubatan dengan sebuah syarikat insuran. Bayangkan saja kos yang mencecah RM17,000 yang perlu kami tanggung tanpa perlindungan insuran,” katanya.
Bagi ibu bapa yang anaknya mengalami komplikasi selepas dijangkiti pneumokokal meningitis, mereka boleh mendapatkan nasihat doktor untuk memulihkan semangat diri dan keluarga. Namun, sayang ketika ini, Malaysia belum ada badan yang boleh membantu termasuk pusat maklumat am pneumokokal yang boleh memberi panduan mengendalikan pesakit.
Sehubungan itu, Zura berkata, sebuah badan khas perlu ditubuhkan bagi membantu pesakit pneumokokal meningitis.
“Kita perlu membentuk badan khas yang boleh memberikan maklumat dan menekankan betapa pentingnya kerajaan memasukkan imunisasi dalam jadual imunisasi kanak-kanak.
“Ini kerana imunisasi terhadap pneumokokal meningitis adalah perlindungan pilihan, jadi ibu bapa kerap memilih untuk tidak mengambil imunisasi ditambah pula harganya yang agak membebankan terutama kepada golongan berpendapatan sederhana dan rendah,” katanya yang mengajak ibu bapa melayari laman web www.abc4pneumococcal.com dan menandatangani ikrar bagi memasukkan pneumokokal konjugat vaksin dalam Program Imunisasi Malaysia.
INFO
Faktor risiko lain pneumokokal
* Tidak ada limpa atau tidak berfungsi dengan betul
* Pernah mendapat rawatan akibat pneumonia
* Menghidap diabetes
* Masalah jantung kronik
* Masalah paru-paru
* Masalah buah pinggang atau hati
* Sistem imun yang lemah, mewarisi gangguan immunodeficiency atau menghidap virus human immunodeficiency (HIV) atau acquired immune deficiency syndrome (AIDS)
* Implan koklea
Bagi meningkatkan tahap imunisasi dikalangan kanak-kanak bagi mengelakkan gejala begini dari berlaku, kami mencadangkan Shaklee Nutriferon.
Untuk maklumat lanjut berkenaan masalah kesihatan & produk sila hubungi saya:
Whatsapp-0183948582-Darna
Tiada ulasan:
Catat Ulasan